Zijn lezers van wetenschapsblogs de slimste, meest kritische en meest open mensen?

Hoopvol nieuws, en het gaat over ú, geachte lezer. Psychologen van de Yale University hebben een fascinerende ontdekking gedaan. Of niet?

wetenschappelijke-bladen
Lezen over wetenschap: teken van een gezonde geest?

Eindelijk een beetje goed nieuws in deze trieste tijden van hufterige post-truth en post-fact debatten, waarin iedereen in zijn eigen Facebook-echokamer en filter-bubble alleen nog zijn eigen grote gelijk bevestigd krijgt.

Eerst het slechte nieuws hernemen: psychologen hebben al vele keren vastgesteld dat mensen zich amper door feiten van hun overtuigingen laten afbrengen. We worden geplaagd door ‘confirmation bias’: we zijn geneigd alleen feiten te zoeken en te geloven die ons eigen gelijk bevestigen, die ons sterken in onze vooroordelen, en als we geconfronteerd worden met feiten die ons ongelijk geven, dan vinden we snel een manier om die feiten te verwerpen. De confrontatie met feiten die tegen onze overtuiging ingaan, blijkt ons vaak nog in onze overtuiging te sterken in plaats van die te verzwakken. De ratio moet het keer op keer afleggen tegen de emotie en tegen de kracht van ons zelfbeeld als lid van een groep van gelijkgezinden.

En voor u nu zegt: ‘Ja precies! die […vul hier uw poltieke tegenstanders in…] negeren totaal de feiten!’, even beklemtonen dat het fenomeen zich aan alle kanten van het politieke spectrum voordoet. Ja, ook de uwe. Ook intelligentie maakt er niet immuun tegen, voor het geval u dat misschien dacht. Intelligente mensen blijken vooral beter in het verzinnen van spitsvondige (drog)redenen om onwelkome feiten te verwerpen.

Zelfs wetenschappelijke geletterdheid en wetenschappelijke kennis geven geen garanties, als het gaat over controversiële kwesties waar wetenschap mee gemoeid is. Of wat dacht u van de volgende vaststelling: onder aanhangers van de Democratische partij in de VS zijn de meest wetenschappelijk geletterde mensen het meest overtuigd dat klimaatverandering reëel is, maar onder aanhangers van de Republikeinse partij zijn de meest wetenschappelijk geletterde mensen net het meest geneigd de klimaatverandering te ontkennen.

Na deze litanie, tijd voor het sprankeltje hoop. Volgens een artikel in New Scientist hebben onderzoekers onder leiding van Dan Kahan van de Yale University vastgesteld dat er toch één groep mensen is die minder vatbaar is voor het falen van het denkvermogen. En stel je voor, het zijn wij! Mensen meer bepaald die voor hun plezier op zoek gaan naar informatie over wetenschap. Met andere woorden: de lezers van boeken en tijdschriften over wetenschap en wetenschapsblogs. Niet de wetenschappelijk meest geschoolden, maar de meest wetenschappelijk nieuwsgierigen – twee categorieën die wel voor een deel, groot of klein, samenvallen, maar niet helemaal.

Of ze nu links of rechts zijn, wetenschappelijk nieuwsgierige mensen blijken opinies te hebben die dichter aansluiten bij de feiten, volgens Kahan. En ze zijn meer dan andere mensen geneigd om ook dingen te lezen die botsen met hun eigen mening.

Als dat niet schitterend is! Tot je je realiseert dat het net iets té schitterend is. Nieuws dat precies is afgestemd op de vooroordelen van ons, lezers van wetenschapsnieuws. Nogal wiedes dat we het geloofwaardig vinden, het bevestigt alleen maar wat we al dachten.

Bron: New Scientist, 3 december 2016, blz. 28-32. Het artikel lijkt om een onbekende reden niet op de website van New Scientist te staan, dus ik kan alleen naar de papieren editie verwijzen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *