Slecht nieuws voor wie erop rekende dat de deeltjesversneller van CERN het einde van de wereld zou inluiden. Een column.
Het zal wellicht een van de vreemdere rechtszaken in de juridische geschiedenis van Hawaï geweest zijn. Ene Walter Wagner, een bezorgde inwoner van Hawaï, eiste in 2008 voor de lokale rechtbank van zijn woonplaats dat de LHC, de grote deeltjesversneller van het Europese natuurkundelab CERN in Genève niet zou worden opgestart. Die LHC, een machine waarin materiedeeltjes met bijna de snelheid van het licht met elkaar in botsing worden gebracht, zou namelijk wanneer hij voor het eerst werd aangezet de planeet aarde of zelfs het hele universum verwoesten, vreesde Wagner.
Nadat de rechter in Hawaï zich onbevoegd had verklaard, ging Wagner in hoger beroep. In 2010 besloot een federale rechtbank ‘De beweerde schade, de vernietiging van de aarde, kan op geen enkele wijze toegeschreven worden aan het feit dat de Amerikaanse regering heeft nagelaten een milieueffectenrapport op te stellen.’ Tegen die tijd was in Genève de LHC al lang aan het werk, en zoals ook Wagner en de federale rechter wellicht gemerkt hadden, was de aarde niet vergaan.
Voor wie zich ondanks het hardnekkige voortbestaan van onze planeet toch nog zorgen maakt over de (nog steeds lopende) experimenten met de LHC in Genève, is er nu goed nieuws. Uit berekeningen door fysici van de universiteit van Toronto blijkt namelijk dat de deeltjesversneller géén ‘strangelets’ kan opwekken.
Als het woord ‘strangelet’ u niet meteen doet huiveren of apocalyptische visioenen bij u oproept, dan hebt u waarschijnlijk uw prioriteiten op een rijtje, in tegenstelling tot Wagner. Die volkomen hypothetische strangelets waren namelijk één van de manieren waarop Wagner verwachtte dat de LHC de wereld zou verwoesten.
Strangelets zouden (als ze bestaan) opgebouwd zijn uit een mengeling van drie soorten quarks, de types up, down en strange. De atoomkernen in gewone materie bestaan enkel uit up en down-quarks. Als nu die strangelet-materie niet alleen echt bestaat, maar ook stabieler is dan gewone materie, en als gewone materie wanneer ze in contact komt met een strangelet, ogenblikkelijk óók wordt omgezet in strangelet-materie, dan zou zo’n strangelet bijzonder gevaarlijk zijn. Zodra er één kleine strangelet was opgewekt in Genève, zou de ‘besmetting’ zich vliegensvlug verspreiden, en in een oogwenk zou de hele planeet veranderd zijn in een klomp strangelet-materie, vreesde Wagner.
Maar dat zal dus echt niet gebeuren, volgens de Canadese fysici, want de LHC kan helemaal geen strangelets opwekken. Hooguit een andere vreemde materievorm, de ongevaarlijke ‘up-down quark-materie’.
U kunt dus weer gerust slapen – of uw ongerustheid beperken tot gevaren dichter bij uw bed.
Tenzij natuurlijk als u zich echt graag zorgen wilt blijven maken. In dat geval kan ik u een van Wagners ándere rampscenario’s aanbevelen: dat de LHC een zwart gat zou opwekken. Ook al extreem vergezocht en onwaarschijnlijk, vinden fysici. Maar laat dat geen domper zetten op uw apocalyptische verbeelding – ziet u al hoe de hele planeet wordt opgeslokt door een zwart gat?
Deze column is op 7 juli 2018 verschenen in De Tijd.