Het korte lontje van Donald en dat van zijn kernwapens

Af en toe twittert Donald Trump (waarschijnlijk per vergissing) iets dat half waar is. Zoals deze uit 2014: “The Global Warming we should be worried about is the global warming caused by NUCLEAR WEAPONS in the hands of crazy or incompetent leaders.” Ik heb het natuurlijk over de tweede helft die waar is: kernwapens in de handen van geschifte of incompetente leiders… soms is hij zowaar zelfs vooruitziend, die Donald.

Ka-Boem!      Foto DOE

Gegeven het notoir korte lontje van de huidige president van de Verenigde Staten, is het extra zorgwekkend dat ook de kernwapens zelf, decennia na de Koude Oorlog, nog steeds een ‘kort lontje’ hebben, zoals Scientific American het formuleert in een editoriaal in het maart-nummer – een editoriaal waarin enkele ijzingwekkende feiten op een rij worden gezet.

Zowel in de VS als in Rusland staat een aanzienlijk deel van de kernraketten permanent op zogeheten ‘hair-trigger’ alarmstatus. Dat betekent dat ze klaarstaan om op eender welk moment binnen enkele minuten gelanceerd te worden, als het commando komt.

Dat systeem dateert uit de Koude Oorlog, toen de VS en de Sovjet-Unie een massale nucleaire verrassingsaanval van de tegenpartij vreesden. Het was dan van cruciaal belang (in de ogen van de nucleaire planners) om de eigen raketten nog te kunnen lanceren vóór die van de aanvaller doel hadden getroffen. Vandaar het hele systeem om met satellieten en radars een aanval zo vroeg mogelijk te detecteren en, terwijl de aanvallende raketten nog aan het vliegen waren, de president (en aan de andere kant de secretaris-generaal van de Communistische Partij) te verwittigen, waarna die bliksemsnel moest beslissen om al of niet terug te slaan.

In de VS wordt het fatale commando door de president gegeven met behulp van het ‘nucleaire koffertje’, dat een medewerker permanent meezeult in de nabijheid van de president (en waarmee de zwaar betalende klanten in Trumps luxe-resorts tegenwoordig selfies mogen maken).

Het nadeel van de hair-trigger alarmstatus is evident: hij verhoogt in enorme mate de kans op een kernaanval per vergissing. Eenmaal het commando doorgestuurd, is er waarschijnlijk geen tijd meer om een vergissing ongedaan te maken of de raketten tegen te houden.

Dat een kernaanval per vergissing geen denkbeeldig gevaar is, toont de geschiedenis aan. Er is een hele reeks incidenten geweest waarbij we op een haar na aan een accidentele kernoorlog zijn ontsnapt.

In 1983 meldde de computer van het satelliet-bewakingssysteem van de Sovjet-Unie een Amerikaanse aanval met vijf kernraketten. Het was toen een eenzame officier van wacht, luitenant-kolonel Stanislav Petrov, die op eigen houtje besliste dat het waarschijnlijk om vals alarm ging en dat de secretaris-generaal van de Communistische Partij niet verwittigd moest worden (dat was op dat moment Joeri Andropov, die doodziek op zijn sterfbed lag).

In 1979 verscheen op de schermen van de Amerikaanse controlekamer groot alarm: een grootschalige Sovjet-aanval. Het alarm bleek later veroorzaakt doordat trainings-software die een aanval nabootste, per vergissing op de operationele computers was terechtgekomen.

Een kernaanval-per-vergissing zou op deze manier een bewuste beslissing kunnen zijn, als reactie op verkeerde informatie. Of het zou een impulsieve beslissing kunnen zijn van een emotioneel instabiele president. In 1974, terwijl de afzettingsprocedure lopende was tegen president Richard Nixon, was de minister van defensie zodanig bezorgd over Nixons mentale toestand, dat hij opdracht gaf om elk bevel voor een nucleaire aanval eerst langs hemzelf te laten passeren.

Elke maatregel die zorgt dat het wat langer duurt voor een kernraket gelanceerd kan worden, zou helpen om dergelijke fatale accidenten te voorkomen. Al is het maar dat er in elke lanceersilo van een kernraket iemand fysiek een sleutel moet omdraaien alvorens de raket gelanceerd kan worden.

Helaas lijkt de kans miniem dat de huidige Amerikaanse president tot een dergelijke maatregel zal besluiten. Hij heeft al laten verstaan dat hij vooral méér kernwapens wil.

Bronnen:

Union of Concerned Scientists.

De Standaard: meer kernwapens en nucleair koffertje.

Scientific American, maart 2017, blz. 7

Het einde van de wereld, Steven Stroeykens, uitgeverij Polis.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *